Nieprawidłowości rozwojowe, które mogą wskazywać na występowanie zespołu Aspergera, uszeregowane zostały zgodnie z okresami rozwojowymi człowieka:

OKRES NIEMOWLĘCY

• osłabiony kontakt wzrokowy,
• niechęć do przytulania osób bliskich,
• nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne,
• zaburzenia snu,
• dziecko jest zbyt spokojne, nie absorbuje swoją osobą otoczenia i jest najbardziej szczęśliwe, gdy zostaje samo,
• dziecko nadmiernie koncentruje się na manipulowaniu jakimś przedmiotem lub obserwowaniu jakiegoś elementu otoczenia, nie zwraca uwagi na ludzi pojawiających się wokół niego,
• dziecko jest bardzo krzykliwe, często płacze.

OKRES PONIEMOWLĘCY (objawy okresu poprzedniego)

• nietypowy rozwój mowy, tzw. rozwój lawinowy, tzn. taki, w którym język czynny na poziomie zdań wyprzedza ich rozumienie,
• echolalia i wypowiedzi monologowe,
• zabawa uboga, stereotypowa, bez odtwarzania ról i naśladownictwa,
• niezgrabność ruchowa (brak ruchów naprzemiennych kończyn górnych i dolnych podczas chodu),
• stereotypie ruchowe,
• zaburzona koncentracja uwagi,
• wycofanie, apatia.

OKRES PRZEDSZKOLNY

• brak zainteresowania nawiązywaniem kontaktów z rówieśnikami,
• preferowanie kontaktów z dorosłymi,
• używanie języka zbyt sformalizowanego (używanie określeń i sformułowań charakterystycznych dla osób dorosłych),
• fascynacja liczbami, literkami, zegarami, urządzeniami mechanicznymi,
• nieprawidłowe formy nawiązywania kontaktu z rówieśnikami, np. poprzez przeszkadzanie w zabawie,
• traktowanie innych dzieci w zabawi w sposób przedmiotowy (kolega staje się narzędziem potrzebnym do zabawy),
• sygnały świadczące o braku empatii lub problemach w odczytywaniu sygnałów społecznych,
• brak wzajemności w relacjach społecznych,
• sztywne zafascynowanie wybranymi osobami, bohaterami bajek, zwierzętami, kolekcjami przedmiotów,
• duży zasób słów przy niewspółmiernym rozumieniu ich znaczeń,
• szybka nauka czytania, czasem jeszcze przed zakończeniem rozwoju mowy,
• specyficzne uzdolnienia i zainteresowania, nie zawsze adekwatne do zainteresowań dzieci w wieku przedszkolnym, np. budowa maszyn i urządzeń, analiza rozkładów jazdy lub odczytów audiogramu, zagadki matematyczne, wyniki rozgrywek sportowych.

OKRES SZKOLNY

• lepsze wyniki w nauce wtedy, gdy nie jest potrzebna współpraca w grupie,
• trudności na lekcjach wf lub zajęciach manualnych,
• dążenie do niezmienności otoczenia czy planu dnia,
• wyraźne oznaki zdenerwowania, a nawet agresji w sytuacjach nowych, niezaplanowanych lub nieustalonych wcześniej zmianach,
• wymaganie przestrzegania narzuconych przez siebie lub ustalonych wcześniej wspólnych zasad,
• wyraźne problemy w rozumieniu lub podtrzymywaniu wzajemnych kontaktów społecznych,
• brak zainteresowania nawiązywaniem kontaktów rówieśniczych lub obsesyjna chęć nawiązania tych kontaktów na siłę,
• trudności w nadążaniu za sensem i tokiem rozmowy,
• brak wyczucia momentu, kiedy można zabrać głos, kiedy przerwać wypowiedź i pozwolić mówić innym,
• problemy z zachowaniem dystansu w stosunku do swojego rozmówcy (zwracanie się na „ty” do dorosłych, siadanie zbyt blisko, odchodzenie w trakcie rozmowy od stoły, brak kontaktu wzrokowego z rozmówcą),
• wygłaszanie swoich poglądów na temat osób, których one dotyczą, niezależnie od tego, czy ich treść może sprawić komuś przykrość bądź wprawić w zakłopotanie,
• zadawanie pytań (często tych samych) nie po to, by nawiązać dialog, ale po to, by sprawdzić, czy rozmówca zna odpowiedź,
• problemy z interpretacją utworów literackich zawierających metafory lub porównania,
• rozwijanie swoich własnych, wybiórczych zainteresowań kosztem nauki szkolnej, co prowadzi do zaległości w materiale nauczania przewidzianym do opanowania,
• łatwowierność, podatność na manipulację ze strony otoczenia.

OKRES DORASTANIA

• brak przyjaciół,
• często występowanie w roli kozła ofiarnego w grupie,
• bezbronność w obliczu agresji słownej lub fizycznej ze strony rówieśników,
• brak świadomości tzw. mowy młodzieżowej, slangu,
• brak przywiązywania wagi do sposobu ubierania się, fryzury,
• brak porozumiewania się z rówieśnikami ich językiem, czyli slangiem młodzieżowym.

M. Mikołajczak, Wspomaganie rozwoju dziecka z autyzmem i zespołem Aspergera. Poradnik dla rodziców i terapeutów, Warszaw 2017, Difin.